Orbanowi mówi wprost: „Pozostanę wolnym pisarzem". Kim jest laureat tegorocznej literackiej nagrody Nobla?

Węgierski triumf. Tegoroczna Literacka Nagroda Nobla trafiła do László Krasznahorkaia, 71-letniego autora kultowych powieści, takich jak „Wojna i wojna”, „Melancholia sprzeciwu” czy „Szatańskie tango”. Ten pochodzący z Gyuli na południu Węgier pisarz został doceniony przez Szwedzką Akademię za „fascynującą i wizjonerską twórczość, która w obliczu apokaliptycznego terroru potwierdza siłę sztuki”.

Literacka Nagroda Nobla 2025 dla László Krasznahorkaia

Nie było niespodzianki — nazwisko Krasznahorkaia od miesięcy pojawiało się w czołówce bukmacherskich typowań obok takich autorów jak Gerald Murnane, Cristina Rivera Garza czy Mircea Cărtărescu. Ceremonia wręczenia Nagrody Nobla odbędzie się 10 grudnia. Laureaci otrzymają medal oraz 11 mln koron szwedzkich — to ponad 4 mln złotych.

Na podstawie głośnego „Szatańskiego tanga”, Béla Tarr — przyjaciel pisarza — stworzył film, który do dziś uchodzi za arcydzieło europejskiego kina. W Polsce twórczość Krasznahorkaia jest znana dzięki Wydawnictwu Czarne. W 2026 roku ukażą się nowe tytuły: nominowany do Bookera „A świat trwa” oraz „Szatańskie tango później”.

CZYTAJ TEŻ: Jennifer Aniston przerywa milczenie: prawda o Bradzie Pittcie i walce o dziecko. Nie jest tak, jak wszyscy myśleli

Polityczne deklaracje noblisty – ostre słowa pod adresem Viktora Orbana

Mimo narodowego święta w Węgrzech Krasznahorkai nie zapomniał o swoich poglądach. Na platformie X podziękował premierowi Viktorowi Orbanowi za gratulacje, dodając jednocześnie: „Nadal będę przeciwny jego politycznym działaniom i ideom. Pozostanę wolnym pisarzem”.

To nie pierwszy raz, gdy literacki Noblista krytykuje władzę w Budapeszcie. W rozmowie z „Svenska Dagbladet” mówił, że „w dzisiejszych Węgrzech nie ma już żadnej nadziei”, a demokracja stała się bardzo krucha. „Orban i jego współpracownicy nazywają naszą historię chwalebną. To absurd. Węgierska historia składa się wyłącznie z porażek”, mówił bez ogródek.

W grudniu ubiegłego roku, w wywiadzie w Nowym Jorku, Krasznahorkai porównał swój kraj do „szpitala psychiatrycznego, z którego odeszli lekarze”. Ostrzegał też przed wzrostem poparcia dla radykalnie prawicowych ugrupowań — zarówno na Węgrzech, jak i w Niemczech. W lutym tego roku, w rozmowie z „The Yale Review”, odniósł się do rosyjskiej wojny na Ukrainie: „Jak kraj może pozostać neutralny, gdy Rosjanie najeżdżają sąsiednie państwo?”, pytał z goryczą.

Krasznahorkai gościł też w Polsce — w 2010 roku był uczestnikiem 2. Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada w Krakowie. László Krasznahorkai to 122. laureat Literackiej Nagrody Nobla. Wcześniej zaszczytu tego dostąpił tylko jeden węgierski pisarz — Imre Kertesz, który otrzymał nagrodę w 2002 roku.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: O tej stylizacji huczy świat, Nawrocka olśniła wszystkich. Eksperta stanowczo ją oceniła. W tej kwestii nie ma wątliwości